معافیت پزشکی

معافیت پزشکی ، یکی از معافیت هایی که در قانون خدمت نظام وظیفه عمومی پیش بینی شده است، معافیت پزشکی می باشد. در واقع، معافیت پزشکی در خصوص مشمولانی است

که دارای بیماری هستند و بیماری آنها مانع از خدمت در نیروهای مسلح می شود. این افراد با توجه به معایناتی که انجام می شود و نظریه ای که شورای پزشکی ارائه می دهد از خدمت سربازی معاف می شوند. 

نکاتی در مورد معافیت پزشکی 

برابر قانون تمام مشمولانی که خود را برای اعزام به خدمت سربازی معرفی می کنند باید توسط یک پزشک معتمد وظیفه عمومی مورد معاینه قرار بگیرند. این پزشک وضعیت سلامت روحی و جسمی مشمولین را مورد بررسی قرار می دهد. عموما پزشکان معتمد از بین پزشکان نیروهای مسلح هستند که این وظیفه را بر عهده دارند و در مراکز خاصی که مشخص است و در مطب های شخصی خود معاینه را انجام می دهند. تعیین پزشک معتمد برای معاینه مشمولین توسط سیستم های ثبت نامی که در دفاتر پلیس 10+ است صورت می گیرد. پزشکان معاینه اولیه به جز اقدامات تشخیصی یا در واقع بدون اقدامات تشخیصی اقدام به معاینه مشمول می کنند و با توجه به خوداظهاری که مشمول اعلام می کند و معاینه بالینی به این نتیجه می رسند که این فرد دارای بیماری است یا سالم می باشد.

افرادی که سالم باشند در سیکل اعزام قرار می گیرند و به خدمت اعزام می شوند. ولی کسانی که دارای بیماری هستند برای رسیدگی به وضعیت جسمی خود در مسیر بررسی پزشکی قرار می گیرند. این افراد به بیمارستان مورد اعتماد وظیفه عمومی معرفی می شوند و مورد معاینه قرار می گیرند. معاینه ی این افراد بر اساس بالینی و اقدامات تشخیصی است. اقداماتی مانند انجام گرافی ها، ام آر آی، آزمایش ها، نوارهای مختلفی مانند نوار قلب و نوار مغز انجام می شود. نتیجه این معاینات به وظیفه عمومی اعلام می گردد. سپس افراد توسط شورای پزشکی دعوت می شوند تا در جلسه ی این شورا، پرونده ی آنها مورد رسیدگی قرار بگیرد. مشمولینی که در شورای پزشکی قرار می گیرند، ممکن است با آراء مختلفی مواجه شوند. 

انواع آراء صادره توسط شورای پزشکی 

1- بخشی از افراد به عنوان سرباز شناخته می شوند. در واقع شدت بیماری آنها به قدری نیست که مانع از ادامه خدمتشان گردد. بنابراین مانعی برای خدمت ندارند و به خدمت اعزام می شوند.

 2- دسته ی دوم به عنوان معاف از رزم شناخته می شوند. این مشمولین دارای بیماری هستند ولی بیماری آنها آنقدر شدید نیست که مانع از اعزام آنها به خدمت باشد. ولی در حین خدمت باید در مشاغلی به کار گرفته شوند که مانع از تشدید بیماری آنها شوند. این اصطلاحی است که برای معاف از رزم به کار می برند که در این گروه می تواند مواردی مثل عدم خدمت در امور نگهبانی، عدم تحویل اسلحه به این افراد، به کار گیری آنها در کارهای عملیات رزمی و مشابه این ها هم اشاره کرد که البته متناسب با نوع بیماری متفاوت است. برای مثال فردی که دارای بیماری اعصاب و روان باشد و معاف از رزم شناخته شود، قاعدتا به او اسلحه نمی دهند تا بخواهد نگهبانی بدهد یا از جایی مراقبت کند یا در عملیات نظامی حضور پیدا کند. این هم دومین رأیی است که معمولا شورای پزشکی صادر می کند.

3- دسته ی سوم از مشمولین، معاف موقت شناخته می شوند. در واقع این مشمولین، بیمار هستند ولی برای اطمینان از شدت بیماری یا سپری شدن دوره نقاهت لازم است که یک دوره ی معافیت موقت را طی کنند. در این دوره مورد ارزیابی قرار می گیرند و اگر تشخیص داده شود که بیماری آنها مزمن است یا قابل درمان نیست مشمول معافیت پزشکی می شوند. اما اگر قابل درمان باشد یا با اقدامات درمانی و دارو کنترل شود یا کاهش پیدا کند، به عنوان معاف از رزم به خدمت اعزام می شوند. 

4- گروه چهارم، مشمولینی هستند که شدت بیماری آنها مورد تایید شورای پزشکی قرار می گیرد و از خدمت سربازی معاف می شوند. 

این مجموعه آراءی است شورای پزشکی می دهد. در مواردی ممکن است آراء شورای پزشکی از نظر مشمول متناسب با وضعیت جسمی وی نباشد و مشمول انتظار داشته باشد که معاف شود. ولی در شورای پزشکی رأی معاف از رزم یا رأی سربازی داده باشند. در این صورت مشمول می تواند به رأی صادره اعتراض کند. وی باید اعتراض خود را از طریق دفاتر پلیس 10+ ثبت کند. پرونده وی مورد رسیدگی مجدد قرار می گیرد و در شورای عالی پزشکی که متشکل از پزشکان متخصص است مورد بررسی قرار می گیرد.
رأی اعضای شورای پزشکی به عنوان فصل الخطاب این رسیدگی است و مشمولینی که برای یک بیماری در شورای عالی پزشکی رأی معافیت نمی گیرند دیگر مجاز به مطرح کردن آن بیماری برای رسیدگی مجدد نیستند و رسیدگی به بیماری آنها در حین خدمت صورت می گیرد. ولی مشمولینی که از نظر شورای عالی پزشکی به عنوان معاف شناخته می شوند این افراد می توانند کارت معافیت خود را دریافت کنند و به زندگی عادی خود ادامه دهند. دسته ی دیگری از افرادی که در شورای عالی پزشکی مورد معاینه قرار می گیرند و رأی معافیت برای آنها صادر می شود نیز ممکن است وظیفه عمومی به رأی شورای پزشکی اعتراض کند که در این حالت پرونده در شورای عالی پزشکی مطرح می شود و رأی شورای پزشکی هر چه که باشد اعم از سرباز، معاف از رزم، معاف موقت یا معاف دائم رأی قطعی است و دیگر قابل اعتراض توسط مشمول نیست. 

بیماری های مورد بررسی جهت دریافت معافیت پزشکی مشمولین

 
مجموع بیماری هایی هم که می تواند مورد رسیدگی قرار بگیرد انواع بیماری ها در حوزه های مختلف اعم از بحث غدد مترشحه داخلی، چشم، استخوان یا ارتوپدی، روماتیسم، قلب، ریه و موضوعات مختلفی که در حوزه های پزشکی قرار می گیرد در این بخش مورد رسیدگی قرار می گیرد. البته باید توجه داشته باشید که در رسیدگی به معافیت پزشکی بین مشمولینی که دارای مدارک حداکثر تا فوق دیپلم هستند نسبت به مشمولینی که دارای مدارک لیسانس و بالاتر هستند، اختلاف رأی و اختلاف نوع بیماری وجود دارد. یعنی ممکن است در بخشی از بیماری ها برای افرادی که زیر دیپلم، دیپلم یا فوق دیپلم هستند، آن بیماری دارای معافیت پزشکی دائم باشد ولی همان بیماری برای افرادی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر اعم از فوق لیسانس یا دکترا هستند منجر به معافیت این افراد نشود. این مجموعه اتفاقاتی است که در موضوع بیماری های معافیت پزشکی موردتوجه باید قرار بگیرند و مشمولینی که می خواهند به خدمت سربازی اعزام شوند یا دارای غیبت هستند و تصمیم به استفاده از معافیت پزشکی دارند باید مطلع باشند. نکته ای هم که عرض شد و مجدد تاکید می شود در بخش معافیت پزشکی، غیبت مشمولین مانع رسیدگی آنها نیست و مشمولینی که دارای غیبت اعم از چند روز تا چندین سال باشند چنانچه دارای بیماری باشند می توانند اقدام به معرفی خود و قرار گرفتن در سیکل معافیت پزشکی باشند.