معافیت پزشکی اعصاب و روان

 یکی از حوزه‌هایی که زیاد مورد توجه قرار می‌گیرد و بعضاً مشمولین در آن حوزه برای معافیت پزشکی اقدام می‌کنند، حوزه اعصاب و روان است.

اعصاب و روان طیف نسبتا وسیعی از بیماری‌ها را در بر می‌گیرد و به خاطر همین هم متناسب با نوع بیماری ممکن است افرادی که معاف می شوند از بخشی از امتیازهای اجتماعی هم محروم شوند. برای مثال افرادی که دارای اختلال شخصیتی هستند ممکن است مورد معافیت قرار بگیرند. به حوزه‌های راهنمایی رانندگی معرفی می شوند تا نسبت به ابطال گواهینامه آنها هم اقدام شود

البته این افراد بعد از گذشت مدتی که شورای پزشکی تعیین می‌کند، می‌توانند مجدداً در شورای پزشکی راهنمایی رانندگی شرکت کنند و اگر شورا تشخیص دهد که این فرد بهبودی پیدا کرده و می‌تواند رانندگی انجام بدهد. بدون هیچ مشکلی می‌تواند مجدداً گواهینامه بگیرد و مثل سایر افراد از گواهینامه خود استفاده کند.

افرادی که دارای بیماری‌های دیگری در حوزه اعصاب و روان هستند بعضاً وقتی که مورد معافیت قرار می‌گیرند با محدودیت‌هایی در جامعه ، در استخدام و از نظر روابط زندگی هم مواجه می شوند.

ممکن است فردی که دارای معافیت پزشکی اعصاب و روان است موقعی که برای خواستگاری به جایی مراجعه می‌کند خانواده به دلیل بیماری که این فرد از حوزه اعصاب و روان دارد فارغ از اینکه این بیماری در چه بخش از بیماری‌ها قرار می‌گیرد به صرف بیماری و اعصاب و روان ممکن است با این ازدواج موافقت نکند. 

کارت معافیت

بیماری اعصاب و روان در اصطلاح مشمولین در جامعه به عنوان کارت قرمز هم مطرح می شود. هرچند که الان عملاً دیگر مبحث کارت قرمزی  نداریم. همه کارت‌های معافیت در یک حوزه و به یک شکل است و صرفاً بند و ماده بیماری بدون ذکر بیماری در کارت معافیت ثبت می‌شود. ولی نوع بیماری‌ها از طریق مراجعه به اینترنت قابل دسترس است و این محدودیت‌ها را ایجاد می‌کند.

بیماری های حوزه اعصاب و روان مشمولان

نکته ای که باید بدانیم این است که ما در حوزه اعصاب و روان طیف گسترده‌ای از بیماری ها را داریم. 

اما بعضی از آنها باعث معافیت می شوند. از جمله این بیماری ها می توان به  اسکیزوفرنی، اختلالات هذیانی، اختلالات خلقی مثل بیماری‌های دو قطبی و اختلال افسردگی اشاره کرد. این‌ها می‌توانند در حوزه اعصاب و روان منجر به معافیت پزشکی شوند

همین طور اختلالات  شخصیتی مانند انواع سایکوپات ها، شخصیت مرزی اسکیزوئیدها و پارانوئیدها هم می‌توانند در حوزه معافیت اعصاب و روان قرار بگیرند. بیماری مثل اختلال وسواس پنیک و اضطراب در صورت مقاوم به درمان بودن هم می‌تواند منجر به معافیت مشمول شوند. انواع نقیصه‌های عقلانی، کند ذهنی با ضریب هوشی زیر ۷۰ در حوزه اعصاب و روان منجر به معافیت می‌شود.

لکنت زبان شدید در حالتی که علل روانی یا علل نورولوژیک داشته باشد، برای دارندگان مدرک دیپلم و فوق دیپلم و پایین‌تر می‌تواند منجر به معافیت شود. البته در بحث لکنت زبان باید دقت کنیم شدت و علت بیماری دارای اهمیت است. یعنی شدت بیماری و در واقع ریشه یابی آن که آیا علت روانی دارد یا نورولوژیک دارد باید دقیقاً مورد بررسی قرار بگیرد و متناسب با آن رای داده می شود. اختلالات تیک صوتی یا حرکتی شدید هم در این حوزه می‌تواند منجر به معافیت شود. اوتیسم اگر همراه با افت واضح عملکرد باشد در حوزه معافیت اعصاب و روان قرار می‌گیرد.

بیماری‌هایی مثل اختلال هویت جنسی یا اصطلاحاً ts یا ترنس سکشوال هم در این حوزه قرار می‌گیرد. کج خلقیات اجتماعی که در حوزه‌های جنسی قرار می‌گیرد مثل همجنس بازی و هموسکسبالیسم‌ها هم در این حوزه قرار می‌گیرند و  منجر به معافیت می‌شوند.

البته این افراد معمولاً در یک مقطعی مورد معافیت موقت قرار می‌گیرند در دوره معافیت موقت توسط پزشکان معتمد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و وقتی که ارزیابی حاکی از این شد که این افراد واقعاً بیمار هستند و قابل درمان نیستند با توجه به اینکه اعزام آنها ممکن است مخاطراتی را برای خود این افراد و حتی سایر افراد هم دوره آنها فراهم کند معمولاً این افراد را معاف از خدمت می‌کنند و در واقع از اعزام به خدمت خودداری می‌کند.

مشمولینی که روی پوست بدن خود تتو می کنند، مورد معاینه و ارزیابی اعصاب و روان قرار می‌گیرند و اگر از مصادیق خودزنی و آسیب رساندن به خود باشد متناسب با شدت و وضعیت روحی نهایتاً در گروه معافیت از رزم قرار می‌گیرند. موضوع اعتیاد به مخدر هم که اساساً معافیت دائم ندارد و افرادی که دارای  اعتیاد به مواد مخدر هستند از معافیت موقت ۶ ماهه استفاده می‌کنند تا نسبت به درمان خود و سپس اعزام به خدمت بتوانند استفاده کنند.